TÜİK’in AB İstatistik Kurumu kriterlerine göre hazırladığı Yaşam Kalitesi Modülü sosyal faaliyetlere zaman ve para olmadığını gösterirken, İstanbul Planlama Ajansı, İstanbulluların konutta gündeminin ekonomik konular olduğunu ortaya koydu.
Son yıllarda alım gücünün düşmesi sosyal hayatı da etkiledi. Pazarlıklar dışarıdan eve doğru kayarken evde misafir ağırlamanın maliyeti de hesaplandı. Sosyal aktiviteler de giderek azaldı. TÜİK ve IPA’nın verileri, sosyal hayatın ve sohbetlerin ekonominin etkisi altında kaldığını ortaya koydu.
TÜİK’in “Yaşam Kalitesi Modülü” olarak adlandırılan özel paylı çalışması, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması ile birlikte 2022 yılında hayata geçirilmiştir.
AB ülkeleri ile birebir uygulamanın amacı, 15 yaş ve üstü vatandaşların sosyal konulardaki memnuniyet düzeylerinin ve sosyal faaliyetlere katılımlarının belirlenmesidir.
Türkiye’deki maddi durumundan memnun olanların ortalaması %46,9 iken risk altında olmayanların dahi oranı %51,1’de kaldı. Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireylerde bu değer %36,9’dur.
Kişisel bağlardaki mutluluk yüzdesi, tüm bireyler için %65,2 ve yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanlar için %60,2 idi.
Tüm bireyler için, boş zaman etkinliklerine harcanan zamandan zevk alma oranı ortalama %47,4 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyan bireyler için ortalama %42,0’dır.
Kültürel ve sportif faaliyetlere kayıtsız kalan toplumda yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların katılım oranındaki fark, toplumun iki katını aşmıştır.
15 yaş ve üzeri bireylerin son 1 yılda %85,3’ü sinemaya, %93,7’si canlı gösterilere, %92,0’ı kültürel alanlara ve %94,9’u canlı spor aktivitelerine gitmemiştir.
Toplumun tamamında maddi yetersizlik nedeniyle sinemaya gitmeyenlerin oranı %11 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların oranı %23,5’tir.
Aynı nedenle canlı yayına katılmayanların oranı toplamda %10,4 iken, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların oranı ise %21,9 oldu. Kültürel yerleri ziyaret edemeyenler toplumun tamamında %10,3, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanlarda ise %21,3 olarak hesaplanmıştır.
Canlı spor aktivitelerine katılmayanlar sırasıyla %7,9 ve %17 olarak hesaplandı.
Gençler dışında kitap okuma oranı çok düşüktü.
15 yaş ve üzeri bireylerin %69’u son 12 ayda hiç kitap okumamışken, yaş gruplarına göre okuma oranları incelendiğinde okul kitapları hariç en çok kitap okuyan yaş grubu %50,9 ile 15-24 yaş grubudur. En düşük okuma oranı ise 65 yaş ve üstü bireylerde %14,1 oldu.
Arkadaşları veya akrabalarıyla yüz yüze veya uzaktan hiç tanışmamış olanların çoğu, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındadır.
Akrabalarıyla evde veya başka bir yerde arkadaşlarıyla vakit geçirme, birbirleriyle konuşma veya etkinlik (bir araya gelme) yapma sıklıkları incelendiğinde, her hafta %28,7’sinin akrabalarıyla, %37,3’ünün ise arkadaşlarıyla görüştükleri belirlendi.
Akrabalarla telefon, SMS ve internet (yüz yüze olmayan) yoluyla görüşme sıklığı her hafta %40,9 ile en yüksek, her hafta %44,3 ile tekrar arkadaşlarla görüşme sıklığı oldu.
İstanbul Planlama Ajansı tarafından aylık olarak gerçekleştirilen İstanbul Barometresi araştırmasının Haziran 2023 raporu yayınlandı. Rapora göre İstanbulluların haziran ayındaki gündemi ekonomik sorunlar oldu.
Sığınmacı ve mülteciler, trafik ve ekonomik sorunlar kentin en büyük üç sorunu sorusuna yanıt olarak kaydedildi.
Katılımcıların %57,2’si konutta en çok konuşulan konunun ekonomik sorunlar olduğunu belirtti.
Bir önceki aya göre katılımcıların %34,5’i en çok konuttaki ekonomik sorunların Mayıs ayında konuşulduğunu belirtirken, bu oran Haziran’da %57,2’ye yükseldi.
Kredi kartı kullanıcılarının %45,6’sı aylık kredi kartı borcunun tamamını, %33,9’u borcun asgari tutarını ödeyebileceğini belirtmiştir.
%6,6’sı tüm borcun ortasında asgari tutarı ödeyebileceğini belirtirken, %4,7’si asgari tutarın altında ödeyebileceğini, %9,2’si ise kredi kartı borcunu hiç ödeyemediğini belirtmiştir.
Katılımcılara haziran ayındaki ruh halleri soruldu ve 10 üzerinden değerlendirmeleri istendi. İstanbulluların ortalama gerginlik düzeyi 7,2 olarak ölçülürken, korku düzeyi 6,7 olarak ölçüldü. Haziran ayında İstanbulluların yaşam memnuniyeti yüzde 4,5, memnuniyet düzeyi ise 4,7 oldu.
